Chi phí cơ hội là gì? Cách tính & Ví dụ minh họa thực tế (Cập nhật)
Cập nhật lần cuối vào 09/11/2023 bởi Admin Quang Quý
Trong cuộc sống, chúng ta thường phải đối diện với nhiều lựa chọn. Đôi khi, việc quyết định chọn một phương án này có thể sẽ phải từ bỏ một cơ hội khác. Điều này dẫn đến một khái niệm quan trọng gọi là “chi phí cơ hội“.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu và giải thích chi tiết xem chi phí cơ hội là gì, nhìn nhận tầm quan trọng của nó cũng như các ứng dụng của chi phí cơ hội trong cuộc sống và kinh doanh. Nào, hãy cùng bắt đầu thôi!
Có thể bạn quan tâm:
Khái niệm Chi phí cơ hội là gì?
Chi phí cơ hội là thuật ngữ tiếng Anh gọi là “Opportunity Cost,” thể hiện cơ hội mà một cá nhân hoặc tổ chức có thể bỏ lỡ khi lựa chọn phương án này thay vì phương án khác.
Chi phí cơ hội không chỉ liên quan đến tiền bạc, mà còn bao gồm thời gian, nỗ lực và các nguồn lực khác mà các cá nhân hoặc tổ chức sử dụng.
Ví dụ về chi phí cơ hội trong cuộc sống: Anh A làm thêm được trả 40.000 đồng/giờ. Tuy nhiên, anh A đã chọn xin nghỉ một ngày để đi xem phim cùng bạn gái. Vé xem phim có giá 50.000 đồng và bộ phim kéo dài 2 giờ. Vậy tính ra, chi phí cơ hội của việc đi xem phim là: 40.000×2 = 80.000 đồng, tương đương với việc anh A làm việc trong 2 giờ.
Ngoài ra, chi phí cơ hội của vốn là lợi nhuận mà công ty hoặc nhà đầu tư sẽ mất đi khi không đầu tư vào một phương án khác thay vì lựa chọn hiện tại. Còn chi phí cơ hội của một hàng hóa là lượng hàng hóa khác phải được hy sinh để sản xuất ra một hàng hóa khác.
Chi phí cơ hội thể hiện điều gì?
Chi phí cơ hội cho thấy những tiềm năng lợi ích mà doanh nghiệp, nhà đầu tư hoặc cá nhân có thể bỏ lỡ nếu chọn phương án này thay vì phương án khác. Nó giúp bạn đánh giá các lợi ích của tất cả các lựa chọn có sẵn, cân nhắc và xem xét kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định.
Chi phí cơ hội có những ưu, nhược điểm gì?
Hiểu rõ chi phí cơ hội tồn tại những ưu, nhược điểm nào sẽ giúp bạn áp dụng nó đúng cách và hiệu quả nhất.
Ưu điểm mà chi phí cơ hội mang lại:
1. Nắm bắt cơ hội bị mất:
Chi phí cơ hội buộc bạn phải đánh giá giá trị thực tế, đồng thời xem xét giá trị mà bạn đánh mất khi chọn một phương án thay vì phương án khác. Điều này giúp bạn đưa ra quyết định thông minh và có lợi hơn.
Ví dụ: Bạn có 10 triệu đồng và bạn phân vân không biết liệu có nên đầu tư vào chứng khoán hay đặt tiền tiết kiệm ngân hàng kỳ hạn 1 năm. Chi phí cơ hội sẽ là lãi suất mà bạn có thể nhận được từ đầu tư chứng khoán, và ngược lại, nó sẽ là lợi nhuận mà bạn nhận được từ tiền tiết kiệm.
2. So sánh giá trị của từng lựa chọn để quyết định đúng đắn:
Chi phí cơ hội giúp bạn so sánh các lựa chọn và đánh giá lợi ích tương đối giữa chúng, từ đó đưa ra quyết định thích hợp nhất.
Ví dụ về chi phí cơ hội trong kinh doanh: Bạn chỉ còn đủ tiền mua một trong hai loại cổ phiếu, A hoặc B. Với số tiền đó, bạn có thể mua 500 cổ phiếu loại A hoặc 700 cổ phiếu loại B. Chi phí cơ hội giúp bạn so sánh tương đối giữa hai lựa chọn, đánh giá lợi ích bị mất và từ đó đưa ra quyết định tốt nhất.
Tuy nhiên, chi phí cơ hội cũng có những hạn chế cần cân nhắc khi sử dụng.
Chi phí cơ hội tồn tại những điểm yếu sau:
1. Thời gian:
Để tính toán chi phí cơ hội, bạn cần thời gian để tìm kiếm, nghiên cứu, xem xét và so sánh nhiều lựa chọn khác nhau. Nếu bạn có hạn chế thời gian, việc suy xét, tính toán và so sánh các lựa chọn có thể trở nên khó khăn, và do đó không thể áp dụng chi phí cơ hội một cách hiệu quả.
2. Khó xác định kế toán chi phí:
Chi phí cơ hội là chi phí trong tương lai, và khó định lượng kế toán và cũng không được đưa vào bảng cân đối kế toán của công ty.
Tính chi phí cơ hội theo công thức nào?
Cách tính chi phí cơ hội tuân theo công thức đơn giản dưới đây:
OC = FO – CO
Trong đó:
- OC là chi phí cơ hội (Opportunity Cost)
- FO là lợi nhuận của sự lựa chọn tiềm năng nhất
- CO là giá trị lợi nhuận của phương án được chọn.
Ví dụ:
Trường hợp 1, tôi có 100 triệu gửi tiết kiệm ngân hàng với lãi suất 6 triệu/năm
Trường hợp 2, tôi đầu tư 100 triệu đó vào chứng khoán với lợi nhuận dự đoán khoảng 12%/năm => tôi lãi 12 triệu/năm.
Nếu tôi chọn trường hợp 1, thì chi phí cơ hội của tôi được tính như sau:
OC = FO – CO = 12.000.000 – 6.000.000 = 6.000.000 (VNĐ)
Vậy chi phí tôi sẽ phải đánh đổi nếu tiếp tục đi theo phương án 1 là 5 triệu
Chú ý: Chi phí này không chỉ liên quan đến việc mất tiền hoặc các chi phí tài chính, mà còn bao gồm mất thời gian, nỗ lực, sở thích và những lợi ích khác trong cuộc sống nên bạn cần cân nhắc kỹ.
Chi phí cơ hội và chi phí chìm được phân biệt bởi các tiêu chí nào?
Chi phí cơ hội và chi phí chìm đều được tính toán khi đưa ra quyết định về kinh doanh. Vì vậy, một số người có thể nhầm lẫn giữa hai loại chi phí này. Để đưa ra quyết định chính xác, tôi đã phân biệt rõ ràng giữa hai loại chi phí này thông qua bảng sau:
Áp dụng chi phí cơ hội vào thực tế như thế nào?
Áp dụng chi phí cơ hội vào thực tế là một phương pháp quan trọng giúp đưa ra quyết định sáng suốt và hiệu quả trong kinh doanh và cuộc sống. Dưới đây là một số cách bạn có thể áp dụng chi phí cơ hội vào thực tế:
1. Trong kinh doanh, đầu tư
Chi phí cơ hội được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực kinh doanh và đầu tư. Khi tham gia đầu tư hoặc kinh doanh, việc hiểu rõ và áp dụng nguyên tắc chi phí cơ hội sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro và xác định các chiến lược phù hợp.
Ví dụ:
Bạn có 100 triệu đồng và muốn đầu tư để sinh lời, đồng thời có 3 phương án để lựa chọn:
- Đầu tư vào chứng khoán với tỷ suất sinh lời dự kiến là 15% – 20% mỗi năm. Tuy nhiên, phương án này yêu cầu bạn có kiến thức đầu tư nhất định và đồng thời rủi ro đầu tư vào chứng khoán là cao.
- Gửi tiết kiệm ngân hàng với lãi suất 7% – 8% mỗi năm, với độ rủi ro thấp, tính thanh khoản cao và không cần tốn thời gian theo dõi.
- Đầu tư vào chứng chỉ quỹ với tỷ suất lợi nhuận là 8% – 10% mỗi năm với mức độ rủi ro trung bình, chỉ cần theo dõi kiểm tra định kỳ.
Nếu bạn lựa chọn phương án 2 và 3, bạn sẽ đánh đổi lợi nhuận tiềm năng từ đầu tư vào chứng khoán, có thể lên tới 30% mỗi năm nếu bạn đầu tư đúng thời điểm thị trường tốt.
Tuy nhiên, nếu bạn chọn đầu tư vào chứng khoán, bạn sẽ đối mặt với rủi ro khi thị trường không ổn định, và bạn sẽ mất đi lợi suất ổn định từ gửi tiết kiệm ngân hàng hoặc chứng chỉ quỹ. Đồng thời, đầu tư vào chứng khoán sẽ đòi hỏi nhiều thời gian để nghiên cứu, phân tích và theo dõi thị trường.
2. Trong cuộc sống
Chi phí cơ hội không chỉ áp dụng cho kinh doanh và đầu tư, mà còn được áp dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Trong cuộc sống, chúng ta thường phải đối diện với nhiều sự lựa chọn, và việc hiểu rõ và biết cách áp dụng chi phí cơ hội giúp đưa ra quyết định phù hợp cho hiện tại và tương lai.
Ví dụ: Bạn nhận được lời mời làm việc ở hai công ty A và B, và cả hai công ty đều muốn tuyển bạn. Nếu bạn chọn công ty A, bạn sẽ tiết kiệm thời gian di chuyển vì gần nhà, nhưng lương chỉ là 10 triệu đồng. Còn nếu chọn công ty B, bạn sẽ phải đi làm xa hơn nhưng được hưởng mức lương cao hơn, 13 triệu đồng.
Chi phí cơ hội giúp bạn cân nhắc lợi ích và khó khăn của từng cơ hội, giúp bạn không bỏ lỡ cơ hội tốt nhất dành cho bản thân.
Bỏ túi ngay các bí kíp nắm bắt cơ hội trong cuộc sống
Xác định chi phí cơ hội là việc bạn phải làm khi đối diện với nhiều lựa chọn trong cuộc sống. Để hiểu rõ và nắm bắt cơ hội một cách chính xác, có một số bí quyết hữu ích như sau:
1. Cân nhắc kỹ trong mọi vấn đề trước khi quyết định:
Trong cuộc sống, chúng ta thường đối mặt với nhiều cơ hội cùng một lúc. Việc quan trọng là phải tỉnh táo để tính toán chi phí cơ hội và xem xét sự phù hợp của chúng với khả năng hiện tại của bạn. Không phải cơ hội tốt nhất luôn phải nắm bắt ngay lập tức, mà nó cần phải đi kèm với khả năng thực hiện của bạn.
2. Hiểu rõ mục tiêu của bản thân trong cuộc sống:
Mục tiêu sẽ là kim chỉ nam giúp bạn tìm ra cơ hội phù hợp và nắm bắt chúng ngay lập tức. Nếu bạn không có mục tiêu rõ ràng, bạn sẽ bị rối loạn và phân vân không biết nên chọn cái nào, khiến cho cơ hội tốt có thể vụt mất đi.
3. Tính toán chi phí cơ hội để tìm ra lựa chọn tốt nhất:
Tính toán chi phí cơ hội giúp bạn so sánh ưu nhược điểm của từng cơ hội dễ dàng và đưa ra quyết định nhanh chóng. Việc đó giúp bạn nắm bắt được cơ hội và không để nó trôi qua, giúp bạn hiểu rõ hơn về những gì bạn nhận được và mất đi giữa các phương án, và từ đó biết đâu là lựa chọn tốt nhất.
Lời kết:
Hy vọng rằng qua bài viết này của đội ngũ Neufie.edu.vn, bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm chi phí cơ hội là gì và tầm quan trọng của nó trong quyết định trong cuộc sống và kinh doanh.
Bằng cách cân nhắc kỹ lưỡng, xác định rõ mục tiêu và tính toán chi phí cơ hội một cách tỉ mỉ, bạn có thể đưa ra những quyết định thông minh và tận dụng tốt nhất các cơ hội.
Đừng để cơ hội tốt trôi qua, hãy thực hiện những quyết định đúng đắn và tiến gần hơn đến thành công và sự thịnh vượng trong cuộc sống.
